Avrupa Birliği (AB), 2050 yılına kadar net sıfır sera gazı emisyonu hedefine ulaşmak ve ekonomik büyümeyi kaynak tüketiminden bağımsız hale getirmek için Avrupa Yeşil Mutabakatını hayata geçirmiştir. Bu kapsamda, 2030’a kadar sera gazı emisyonlarını %55 azaltmayı ve 2050’de tamamen karbonsuz bir ekonomiye geçişi hedefleyen mutabakat; temiz enerji, sürdürülebilir tarım, biyoçeşitliliğin korunması, döngüsel ekonomi ve yeşil lojistik gibi alanlarda köklü bir dönüşüm öngörmektedir. Yeşil lojistik, bu dönüşümün kritik bir ayağı olarak lojistik sektörünün çevresel etkilerini en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Elektrikli ve hidrojen yakıtlı araçların yaygınlaştırılması, intermodal taşımacılık sistemlerinin (karayolu-demiryolu-deniz yolu entegrasyonu) geliştirilmesi ve akıllı rota optimizasyonu gibi çözümler, karbon ayak izini azaltmada öne çıkmaktadır. Ayrıca, AB’nin yeşil sertifikasyon standartları, lojistik firmalarını enerji verimliliği ve sürdürülebilir tedarik zinciri uygulamalarına yönlendirerek rekabet avantajı sağlamaktadır.
Türkiye’nin 2021’de kabul ettiği Yeşil Mutabakat Eylem Planı, lojistik, enerji ve sanayi sektörlerinde dönüşümü hızlandırmayı hedeflemektedir. Elektrikli otobüs filosunun genişletilmesi, limanlarda yenilenebilir enerji kullanımı ve demiryolu taşımacılığına yapılan yatırımlar bu sürecin somut adımlarıdır. Ancak AB’nin 2026’da uygulamaya koyacağı Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM) gibi yeni kurallara uyum için emisyon takip sistemleri, yeşil finansman kaynakları ve bilinçlendirme ve eğitimler konusunda daha fazla ilerleme gerekmektedir. Yeşil lojistik uygulamaları, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) ile doğrudan örtüşmektedir. Özellikle SKA 9 (Sanayi, Yenilik ve Altyapı), SKA 12 (Sorumlu Üretim-Tüketim) ve SKA 13 (İklim Eylemi) kapsamında, atık yönetimi, enerji verimli depolama ve karbon nötr lojistik ağları gibi çözümler desteklenmektedir. Bu hedeflere ulaşmada, AB’nin sunduğu yeşil finansman olanakları (örneğin, Avrupa Yatırım Bankası kredileri) ve dijitalleşme odaklı veri analitiği araçları, lojistik firmalarına operasyonel verimlilik ve maliyet tasarrufu sağlamaktadır.
Paris Anlaşması’nın küresel sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlama hedefi, lojistik sektörünü daha iddialı adımlar atmaya zorlamaktadır. Karbon salımını azaltmak için yenilenebilir enerjiye geçiş, filo modernizasyonu ve döngüsel ekonomi modelleri (örneğin, ambalajların geri dönüştürülmesi) gibi stratejiler benimsenmektedir. Bu süreçte, lojistik firmalarının çevresel, sosyal ve ekonomik sürdürülebilirliği bütüncül bir yaklaşımla ele alması kritik önem taşımaktadır. Yeşil lojistik, operasyonel verimliliği artırırken çevresel etkileri azaltan bir denge kurmayı gerektirmektedir. Türkiye’nin bu alanda attığı adımlar önemli olmakla birlikte, CBAM’a uyum, yeşil teknoloji transferi ve finansman erişimi gibi zorluklar aşılması gereken engeller olarak öne çıkmaktadır. Lojistik sektöründe sürdürülebilirliğin kalıcı hale gelmesi, devlet, özel sektör ve uluslararası kuruluşların iş birliğiyle politika uyumlaştırması, Ar-Ge yatırımları ve toplumsal bilinçlendirme çalışmalarıyla mümkün olacaktır. Bu alanlardaki eksikliklerin giderilmesi ve faaliyetlerin yaygınlaştırılması, eğitim programlarının hayata geçirilmesiyle mümkün olacaktır.
Bu bağlamda, 15-17 Eylül 2025 tarihleri arasında Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu bünyesinde sürdürülebilirlik temelli bir yaklaşım çerçevesinde, yeşil lojistik uygulamalara yönelik, “Avrupa Yeşil Mutabakatı Kapsamında Yeşil Lojistik Yönetimi” eğitim etkinliği planlanmaktadır. Bu etkinliğin temel amacı, Türkiye’nin Net Sıfır Emisyon Stratejisi kapsamında özel sektör ve akademik paydaşlara iklim değişikliğiyle mücadele, karbon emisyonlarının azaltılması ve yeşil dönüşüm süreçleri konusunda bilinç kazandırarak, sürdürülebilir enerji, yeşil lojistik, döngüsel ekonomi ve çevresel regülasyonlar gibi alanlarda yetkinlikler edinmelerini ve bu süreçleri kendi sektörlerinde etkin bir şekilde uygulamalarını sağlamaktır.
Ayrıca ilgili etkinlikle;
- Yeşil lojistik ve sürdürülebilir tedarik zinciri kavramları hakkında farkındalık oluşturmak ve hedef kitlenin bilgisini artırmak,
- Hedef kitlenin karbon ayak izini azaltma stratejileri geliştirme ve lojistik operasyonlarında döngüsellik ilkelerini uygulama becerilerini artırmak,
- Lojistik operasyonlarında yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına dair farkındalık oluşturmak,
- Intermodal taşımacılık ve enerji verimli taşıma yöntemleri ile ilgili bilgi edinmelerini sağlamak,
- Hedef kitlenin Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında lojistik operasyonlarını uyumlu hale getirme yetkinliğini geliştirmek ve bu alanda disiplinlerarası çalışmanın önemini benimsetmek,
- Lojistik sektöründe dijitalleşme ve veri analitiğinin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmadaki rolüne dair farkındalık oluşturmak,
- Avrupa Birliği ve ulusal düzeyde yeşil lojistik sertifikasyonları ve finansman olanakları konusunda bilgi sağlamak,
- Yeşil lojistik konularında bilimsel yetkinliğe sahip profesyoneller tarafından verilecek eğitimlerle hedef kitlenin bu alanda kariyer planlamasına katkı sağlamak ve
- Sürdürülebilir lojistik konusunda bilimsel işbirlikleri ile yeni projeler ve eğitim faaliyetleri planlanmasının temelini oluşturmak amaçlanmaktadır.
Eğitim faaliyetinde, karbon ayak izinin azaltılması, yenilenebilir enerji kullanımının lojistik operasyonlarına entegrasyonu, döngüsellik ilkelerine dayalı depo ve taşıma stratejileri, intermodal taşımacılık uygulamaları gibi kritik alanlara vurgu yapılacak olup, bu konular Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (BM SKA) ile entegre bir yaklaşımla ele alınacaktır. SKA 7 (Erişilebilir ve Temiz Enerji), SKA 9 (Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı), SKA 12 (Sorumlu Üretim ve Tüketim) ve SKA 13 (İklim Eylemi) hedefleri doğrultusunda, akademisyenler, lojistik sektörü profesyonelleri ve farklı disiplinlerden Ar-Ge çalışanlarının ortak bir platformda buluşması sağlanarak, akademik ve sektörel katkıların yüksek düzeyde Türkiye’nin stratejik coğrafi konumu ve ekonomik dinamikleri, iklim değişikliği risklerine karşı dirençli bir lojistik altyapısı oluşturmayı zorunlu kılarken, yeşil lojistik uygulamaları bu dönüşümün merkezinde yer almaktadır. Küresel ticaretin karbonsuzlaşma sürecine girdiği günümüzde, Türkiye’nin sürdürülebilir lojistik stratejileriyle rekabet gücünü artırması kritik bir gereklilik haline gelmiştir.
Türkiye’nin 2024 yılı itibarıyla lojistik sektöründeki karbon emisyonları, intermodal taşımacılık oranları, yenilenebilir enerji kullanım düzeyi ve döngüsel ekonomi entegrasyonu gibi güncel verileri, sektörün mevcut durumunu ve yeşil dönüşüm ihtiyacını açıkça göstermektedir. Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM) politikaları, Türkiye’nin lojistik sektöründe sürdürülebilirlik standartlarına uyum sağlamasını zorunlu kılmaktadır. Bu bağlamda, yeşil lojistik uzmanları yetiştirecek eğitim programları, Türkiye’nin rekabet gücünü artırmada ve sürdürülebilir lojistik altyapısını güçlendirmede belirleyici rol oynayacaktır. Yapacağımız bu eğitim, katılımcıları yeşil lojistik konusunda bilinçlendirerek ve eğitim kapsamındaki konular aracılığıyla edinim kazanmalarını sağlayarak, Türkiye’nin küresel tedarik zincirinde güçlü ve sürdürülebilir bir konum elde etmesine katkı sağlayacaktır.